Sumerowie uważani są za twórców Mezopotamii. Przybyli tam w IV tysiącleciu p.n.e. i to właśnie oni zbudowali pierwsze systemy irygacyjne, rozpoczęli prace rolnicze. Ich działalność doprowadziła do powstania wielu miast-państw, które w późniejszym czasie rywalizowały ze sobą. Używali narzędzi metalowych, do produkcji których wykorzystywali miedź. Trudnili się także handlem. W połowie III tys. p.n.e. Sumerowie zostali podbici przez Akkadyjczyków. Kolejna fala migracji, tym razem w pocz. II tys. p.n.e. semickich Amorytów, doprowadziła do ostatecznego upadku Sumerów i powstania nowej potęgi w Mezopotamii, państwa zwanego Babilonią. Początkowo nie odgrywało ono większej roli politycznej. Twórcą największej potęgi babilońskiej był najbardziej znany władca tzw. państwa starobabilońskiego, król Hammurabi (panujący od ok. 1728 r. p.n.e. do ok. 1686 r. p.n.e.). Prowadził z sąsiadami liczne, zwycięskie wojny - opanował południową Mezopotamię, przeszedł do historii jako kodyfikator prawa. Kodeks Hammurabiego pozwolił poznać normy życia społecznego, a także życie codzienne ówczesnych mieszkańców Mezopotamii. W kodeksie tym została wprowadzona zasada równorzędnej kary dla przestępcy - oko za oko, ząb za ząb.
