Pochodzenie człowieka jest jedną z najbardziej intrygujących tematów ludzkości. W nauce na ogół przyjmuje się teorię ewolucji, którą stworzył w 2. połowie. XIX wieku Anglik, Karol Darwin.
Dla badacza dziejów najważniejsze pytanie dotyczy początków kultury, bo właśnie jej przejawy są przedmiotem badań historii i nauk pokrewnych na tym etapie rozwoju ludzkości. Naukowcy są na ogół zgodni w twierdzeniu, że około 1,5-1 mln lat temu przodkowie współczesnego człowieka umieli nie tylko wytwarzać narzędzia, ale także posługiwać się nimi, rozniecali ogień. Około 300 tys. lat temu na obszarach Europy pojawił się człowiek neandertalski (homo neandertalensis). Mieszkał w jaskiniach, był myśliwym, a także zbierał dostępne dla niego pożywienie.
Kolejnym ogniwem w łańcuchu ewolucji był nasz bezpośredni przodek - człowiek rozumny (homo sapiens sapiens) zwany często człowiekiem z Cro-Magnon (miejsce znalezienia szczątków). Żył ok. 100-130 tys. lat temu, wytwarzał narzędzia o znacznym stopniu skomplikowania (kamień, róg, kości, drewno), rozpoczął także wędrówkę, zaludniając stopniowo Australię i Amerykę (ok. 20 tys. lat temu).